ویروس‌های کرونا چه هستند؟
ویروس‌های کرونا گروه بزرگی از ویروس‌ها هستند که می‌توانند حیوانات و انسان‌ها را آلوده کنند و باعث بروز ناراحتی‌های تنفسی شوند؛ این ناراحتی‌ها ممکن است به اندازه سرماخوردگی خفیف یا به اندازه ذات الریه شدید باشند. در موارد نادر، ویروس‌های کرونای حیوانی، انسان‌ها را آلوده می‌کنند و سپس بین آنها سرایت پیدا می‌کنند. شاید ویروس SARS (نشانگان تنفسی حاد) در سال 2002 الی 2003 را به خاطر بیاورید؛ این ویروس نمونه‌ای از ویروس کرونا بود که از حیوانات به انسان منتقل شد. یکی دیگر از موارد مهم و جدیدتر نژاد ویروس کرونا MERS (نشانگان تنفسی خاورمیانه) نام دارد که در سال 2012 در خاورمیانه کشف شد و به گفته دانشمندان این ویروس ابتدا از شتر به انسان انتقال پیدا کرده است.
در آستانه ماه مبارک رمضان و با توجه به شیوع ویروس کرونا بسیاری نظر مراجع را در خصوص حکم روزه در ماه مبارک رمضان در ایام کرونا جویا شده اند.
نظر مراجع تقلید درباره روزه گرفتن در ماه رمضان در ایام کرونا:
آیت الله سبحانی:
با تشکر از توجه آقایان به این مسئله، فعلاً نمی‌توان تصمیم قطعی گرفت تا وضع در آینده روشن‌تر شود، احیاناً ممکن است برخی بخواهند این موضوع را بهانه‌ای برای روزه خواری قرار دهند.
آیت الله صانعی:
فارغ از مفروض سؤال به طور کلی چنانچه مکلف احتمال عقلائی بدهد روزه گرفتن موجب تشدید بیماری و یا احتمال بیمار شدن می‌گردد روزه بر او واجب نمی‌باشد و ناگفته نماند که احتمال ضرر بلکه خوف از آن در نگرفتن روزه کفایت می‌کند و لکن چنانچه تا سال آینده بیماری بهبود یابد یا احتمال بیمار شدن از بین برود باید روزه‌های نگرفته را قضا نماید.
همان گونه که در روایات آمده معیار خود انسان و احتمال خودش می‌باشد. لکن باید دانست نظر پزشکان محترم و وزارت بهداشت، پدید آورنده احتمال است و باید توجه داشت که اگر پزشک روزه گرفتن را مضر بداند اما خود شخص فکر کند مضر نمی‌باشد، اعتماد نمودن به نظر پزشک لازم است چون قطعاً پزشک همه جوانب بیماری را از حیث فعلی و آینده مورد توجه قرار می‌دهد و کار تخصصی او می‌باشد و علی‌القاعده ایجاد احتمال می‌نماید. و باید توجه داشت جواز شرعی افطار به هر جهتی نباید موجب تظاهر به روزه خواری گردد که تظاهر به آن خود معصیت و گناهی است که شرعاً دارای مجازات است.
حکومت نمی‌تواند روزه که امساک و نخوردن است حکم و دستور به نگرفتن آن نماید قطع نظر از اینکه دستور ترک روزه امری غیر قابل اجرا و بی‌فایده است.
آیت الله سیستانی:
آیت الله العظمی سیستانی در این فتوا در پاسخ به استفتایی در مورد روزه ماه رمضان در سایه شیوع ویروس کرونا تاکید کردند که وجوب روزه ماه رمضان یک تکلیف فردی است و هر کس که شرایط وجوب آن را داشته باشد باید فارغ از اینکه برای دیگران واجب باشد یا خیر، روزه بگیرد.
اگر فرد مسلمان بیم آن داشته باشد که با روزه گرفتن ولو با اتخاذ همه تدابیر احتیاطی، به کرونا مبتلا می شود، وجوب هر روزی که می ترسد در صورت روزه گرفتن به این بیماری مبتلا می شود، از او ساقط می شود.
اما اگر بتواند درجه احتمال ابتلا به بیماری را تضعیف کند تا اینکه به گونه ای شود که خردمندان به آن توجهی نمی کنند – ولو از طریق ماندن در خانه و عدم اختلاط نزدیک با دیگران، استفاده از ماسک و دستکش های پزشکی و رعایت موارد ضد عفونی مکرر و نظیر آن – و در او هیچ سختی شدید و غیرقابل تحملی وجود نداشته باشد، وجوب روزه از او ساقط نمی شود.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
انسان نمی‌تواند به این دلیل، روزه را بخورد و باید در ماه رمضان روزه بگیرد، البته می‌تواند در فاصله افطار تا سحر از غذاهای مقوی استفاده کند تا از ضعف شدید بدن در طول روز جلوگیری نماید. اما کسی که می‌داند روزه برای او ضرر دارد باید روزه را ترک کند و اگر روزه بگیرد صحیح نیست، همچنین اگر یقین ندارد، اما احتمال قابل توجهی می‌دهد که روزه برای او ضرر دارد، خواه این احتمال از تجربه شخصی حاصل شده باشد یا از گفته طبیب.
آیت‌الله شبیری زنجانی:
اگر بنا به گفته پزشکان متخصص، روزه گرفتن برای فردی، احتمال ابتلای او به این بیماری و آسیب دیدن وی را افزایش دهد، نباید روزه بگیرد و این مسأله در رساله عملیه هم آمده است. البته نباید مرتکب تظاهر به روزه خواری شده و به ماه مبارک بی احترامی کند.
همچنین اگر با تغییر شرایط؛ مثلاً با ماندن در منزل، تحرک کمتر، رعایت نکات بهداشتی و مصرف غذاها و نوشیدنی‌های تقویتی، بتواند احتمال متعارف ضرر را دفع کند و ایجاد چنین شرایطی موجب مشقت شدید نشود، باید چنین کند و روزه بگیرد.
آیت‌الله وحید خراسانی:
کسی که می‌داند روزه برای او ضرر ندارد اگرچه پزشک بگوید ضرر دارد، باید روزه بگیرد؛ و کسی که یقین یا گمان به ضرر مورد اعتنا یا ترس آن را که منشأ عقلایی [علت بجایی]داشته باشد دارد اگر چه پزشک بگوید ضرر ندارد نباید روزه بگیرد و اگر هم روزه بگیرد صحیح نیست مگر اینکه روزه برای او ضرر نداشته و قصد قربت کرده باشد که در این صورت روزه‌اش صحیح است.
اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر قابل اعتنا دارد و از آن احتمال ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او عقلایی باشد [احتمال بجا]نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد باطل است مگر در صورتی که ضرر نداشته و قصد قربت کرده باشد.
سؤال: در شرایط کنونی که بیماری کرونا شیوع پیدا کرده است، روزه گرفتن در ماه رمضان چه حکمی دارد؟
پاسخ: روزه به عنوان یک تکلیف الهی در حقیقت نعمت خاص خداوند بر بندگان است و از پایه های تکامل و اعتلاء روحی انسان به شمار می رود و بر امت های پیشین نیز واجب بوده است.
از آثار روزه پدید آمدن حالت معنوی و صفای باطن، تقوای فردی و اجتماعی، تقویت اراده و روحیه مقاومت در برابر سختی هاست و نقش آن در سلامت جسم انسان نیز روشن است و خداوند اجر عظیمی برای روزه داران قرار داده است.
روزه از ضروریات دین و ارکان شریعت اسلام است و ترک روزه ماه مبارک رمضان جایز نیست مگر آنکه فرد، گمان عقلایی پیدا کند که روزه گرفتن موجب:
- ایجاد بیماری
- و یا تشدید بیماری
- و یا افزایش طول بیماری و تأخیر در سلامتی می شود.
در این موارد روزه ساقط ولی قضای آن لازم است.
بدیهی است در صورتی که این اطمینان از گفته پزشک متخصص و متدین نیز به دست آید، کفایت می کند.
بنابراین اگر فردی نسبت به امور یاد شده خوف و نگرانی داشته و این خوف منشأ عقلایی داشته باشد، روزه ساقط ولی قضای آن لازم است.
منبع: بیتوته
